ZAŠTITA DECE OD ZLOSTAVLJANJA I ZANEMARIVANJA – ULOGA PEDIJATRA
DOI:
https://doi.org/10.46793/PP250213004AKljučne reči:
zlostavljanje, zanemarivanje, sumnja, zaštitaApstrakt
Zlostavljanje i zanemarivanje dece obuhvata fizičko, seksualno, emocionalno zlostavljanje, zanemarivanje i iskorišćavanje dece, koji dovode do narušavanja zdravlja ili ugrožavanja dostojanstva deteta. Takođe se generalno naziva nasiljem nad decom. Najčešće se pominju četiri grupe faktora (osobine roditelja, sociokulturni faktori, faktori sredine i faktori deteta) koji povećavaju rizik od zlostavljanja i zanemarivanja dece. Nema karakterističnih anamnestičkih podataka i kliničkih znakova zlostavljanja, ali postoje podaci i znaci koji sa velikom verovatnoćom mogu ukazivati na ovaj problem. Pedijatri i medicinske sestre su često među prvima kojima se dete ili njegova rodbina obraća za pomoć. Da bi se ostvarili ciljevi zaštite dece od zlostavljanja i zanemarivanja, neophodno je uspostaviti dobru saradnju stručnjaka iz svih oblasti koje se bave decom (zdravstvo, obrazovanje, socijalna zaštita, policija, pravosuđe i druge). Međutim, treba imati na umu da se zlostavljanje može desiti u svim sredinama i da dete nikada nije krivo. Neophodno je prepoznati faktore rizika, voditi računa o zlostavljanom detetu i prijaviti sumnju na zlostavljanje i zanemarivanje, ali i pomoći u sprečavanju ponovne viktimizacije i hroničnih posledica povezanih sa nepovoljnim iskustvima iz detinjstva.
Reference
World Health Organization: Report on consultation on child abuse prevention, 29-31 March 1999, Geneva, World Health Organization, 1999. (document WHO/ HSC/PVI/99.1)
Opšti protokol za zaštitu dece od zlostavljanja i zanemarivanja. Zaključak Vlade Republike Srbije 05 broj: 011-5196/2005 od 25. avgusta 2005.
Stirling J, Gavril A, Brennan B, et al; American Academy of Pediatrics, Council on Child Abuse and Neglect. The Pediatrician’s Role in Preventing Child Maltreatment: Clinical Report. Pediatrics; 2024.
Posebni protokol sistema zdravstvene zaštite za zaštitu dece od zlostavljanja i zanemarivanja. Beograd: Ministarstvo zdravlja 2009.
Cicchetti, D. i Manly, J. T. Editorial: Operationalizing child maltreatment: Developmental processes and outcomes. Dev Psychopathol 2001; 13:755-75.
Pejović Milovančević M, Minčić T, Kalanj D. Priručnik za primenu posebnog protokola sistema zdravstvene zaštite za zaštitu dece od zlostavljanja i zanemarivanja. Beograd: Institut za mentalno zdravlje 2014.
Opšti protokol za zaštitu dece od zlostavljanja i zanemarivanja. Beograd: Ministarstvo za socijalnu zaštitu 2005.
U.S. Department of Health and Human Services, Administration for Children and Families, Administration on Children, Youth and Families, Children’s Bureau. Child maltreatment 2012 [online]. Washington, DC: Government Printing Office; 2012. Available from: http://www.acf.hhs.gov/ sites/default/files/cb/cm2012.pdf
Kocijan Hercigonja, D. Fizičko zlostavljanje. U: Buljan Flander G, Kocijan Hercigonja D, urednici. Zlostavljanje i zanemarivanje djece. Zagreb: Marko M. usluge d.o.o., 2003; 37-63.
Herring JA: Child abuse. In: Herring JA. Tachdjian’s Pediatric orthopaedics, 4th ed, Philadelphia: Elsevier; 2018. Section VI Injuries, Chapter 40, p.33-35.
Beaty JH, Kasser JR: Childe abuse. In: Rockwood & Wilkins' Fractures in Children, 6th Edition, Lippincott Williams & Wilkins; 2006. Section I Basic Principles, Chapter VII, p.223-53.
